Het voorwoord, dat mijn vader in het geslachtsregister van de familie Spijkerboer schreef:

Wat de naam Spijkerboer betreft, deze doet direct denken aan een boer, die een Spijker op zijn erf had staan.
In vorige eeuwen was veel onguur volk, afgedankte of weggelopen soldaten, soms delen van eigen of vreemd leger, zomaar onbekende vreemdelingen, dat langs velden en wegen zwierf en meenam wat hen paste.
Een "Spijker" was een versterkt gebouw met dikke muren, weinig lichtopeningen en sterke deuren. In tijden van nood konden mensen met hun onmisbare bezittingen hierin redelijk beveiligd wezen.

Spijkers kwamen voor in Drenthe, Twente, Achterhoek en op de Veluwe. Maar soms werd een jachtslot van één of andere ridder of landheer ook wel "Spijker" genoemd.
In de jaren 1700 waren Spijkers op de Veluwe verzamelplaatsen voor de "tienden", een soort belasting: een tiende van de graanoogst.
Afgemaaid en aan bossen gebonden graan, werden "garven" genoemd, 10-16 van de garven werden, met tussenruimten, in een cirkelvorm op de grond gezet en met de koppen naar elkaar toegebogen. Vervolgens werden ze met een strooband samengebonden.

Zo'n verzameling garven werden "garsten" genoemd. En als het land was afgemaaid, zag men lange rijen "garsten" op de akker staan. Dan kwam de door de landheer of overheid benoemde persoon, die de tiende moest innen, elke tiende garst merken. Deze moest dan naar het Spijker worden gebracht of werd opgehaald.
Na de afloop van de oogst werd de "tiende" dan "te gelde" gemaakt en, heel vroeger aan de landheer of ridder, later aan de provinciale overheid, bezorgd.

Het lijkt nogal logisch, dat aan een boer die een Spijker op zijn erf had staan, door anderen de naam Spijkerboer werd gegeven.

In deze streken is maar één Spijker bekend, voor zover ik weet. Deze staat een kleine 100 meter ten zuidwesten van de kruising van Bovenstraatweg en Rustenburgsweg. Er wordt beweerd, dat er nog ergens één gestaan moet hebben, maar waar weet men niet. Op Molecaten bij Hattem staat ook een gebouw, dat "Spijker" genoemd wordt, maar dat lijkt dan toch meer op een jachtslot. Er is in ons gemeente-archief een tekening, dat "ons" Spijker uit de jaren 1700 moet voorstellen, wat ik erg betwijfel, daar het een toestand aangeeft, die daar niet mogelijk schijnt. Op de oudste kadasterkaarten van ca 1830, wordt het gewoon "een schuur" genoemd. Een kennis heeft mij verteld, dat de eerstbekende van het hierna volgende geslachtsregister, de boer bij "ons" Spijker was.

Wat het geslachtsregister betreft: de Spijkerboers hebben niet alleen in Oldebroek gewoond, maar voor een heel groot deel ook in Oosterwolde. Oosterwolde behoorde tot voor enkele jaren tot de gemeente Doornspijk, de registers van de burgelijke stand bevinden zich in het voormalig gemeentehuis van Doornspijk in de buurtschap Oostendorp. Soms moet voor éénzelfde gezin in beide archieven gezocht worden. Verder zijn er ook nog mensen naar andere gemeenten vertrokken, daarvan heb ik van die personen zelf of hun nakomelingen, de benodigde gegevens ontvangen. Daarvoor ben ik hen dankbaar. Ook de ambtenaren van beide gemeenten zijn steeds bereid geweest, waar nodig toegang of medewerking te verlenen. Veel mensen heb ik ook telefonisch of mondeling benaderd voor inlichtingen.

Daar in beide gemeenten de openbaarheid der gegevens niet op gelijke tijden eindigt, zijn van de ene familie de gegevens dichter bij het heden, dan van een andere.

Wat de gegevens betreft vòòr de burgelijke stand werd ingevoerd, dus van vòòr 1812, daarvoor is men aangewezen op de kerkboeken. De kerkboeken beginnen in 1611 en het trouwboek is hier wel aanwezig, maar het doopboek is in het Archief te Arnhem. Het zoeken in die kerkboeken is erg moeilijk. Al met al, het onderzoek naar voorouders is tijdrovend, maar ik heb het met plezier gedaan.

Namen: vooral in de vroegere jaren komen de namen Willem, Cornelis en Helmich heel vaak voor. Wat de laatste naam betreft, vòòr 1800 eindigt die op 'ch', maar daarna meestal op 'g' . Hoewel in de laatste tijd de 'ch' weer meer voorkomt. En wat 'Cornelis' betreft: vroeger een 'C' , later weer een 'K'.
Ook de schrijfwijze van namen verandert soms. Eens is er een Spijkerboer die trouwt met een "Uit de Flesse", later wordt dit geschreven "Uit de Vles" en tenslotte: "Uit de Fles".
De vrouwennaam "Dijks" wordt ook eens geschreven "van Zuthem" en de naam "Dirkje Zielhuis" wordt de eerste keer geschreven "Dirkje Zeelts".

Ik hoop velen een plezier gedaan te hebben met het nazoeken van de families Spijkerboer, waartoe ook mijn eigen vrouw behoort. Mochten er vergissingen zijn gemaakt of personen zijn vergeten, dan excuus, ik heb getracht zo goed mogelijk één en ander voor mekaar te krijgen, maar mijn werk is ook maar mensenwerk van een oude man, wiens hersenen langzamer beginnen te werken.

Hartelijk dank aan ieder die mij hielp, in het bijzonder hem, die voor het vermenigvuldigen zorgde. Ik hoop, dat ieder thans levende, een aanknopingspunt zal kunnen vinden om de lijst voort te zetten.

terug
naar boven